دستاورد ایماناز قرآن و سنت و نیز تجربه انسانی دریافته می‌شود که ایمان دینی دستاوردهایی دارد. می‌توان این دستاوردها را در نگاهی کلّی به دو گروه تقسیم کرد: دنیوی، اخروی. در اینجا ابتدا به دستاوردهای دنیوی و فردی ایمان می‌پردازیم و در ادامه دستاوردهای اخروی ایمان را می‌آوریم. دستاوردهای دنیوی نیز در دو بخش فردی و اجتماعی شایان بررسی‌اند. فهرست مندرجات۱.۱ - آرامش و طمأنینه ۱.۲ - امیدواری ۱.۳ - جلب عنایت الهی ۱.۴ - رشد و بالندگی معنوی ۱.۵ - رحمت ویژه الهی ۱.۶ - پشتیبانی الهی ۱.۷ - شکیبایی و پایداری ۱.۸ - امان از ترس و اندوه ۱.۹ - عزّت ۱.۱۰ - غیرت و جوانمردی ۱.۱۱ - فضیلت و برتری ۱.۱۲ - هدایت و فراست ۲ - دستاوردهای دنیوی و اجتماعی ایمان ۲.۱ - آرامش اجتماعی ۲.۲ - برکت الهی ۲.۳ - همیاری و همدردی ۲.۴ - برادری و محبّت ۲.۵ - خلافت و حکومت الهی ۳ - دستاوردهای اخروی ۳.۱ - آمرزش ۳.۲ - پاداش الهی ۳.۳ - جاودانگی در بهشت ۳.۴ - روزیِ نیکو ۳.۵ - لذّت پیوسته ۴ - پانویس ۵ - منبع ۱ - دستاوردهای دنیوی و فردی ایمانبرای ایمان، دستاوردهای دنیوی و فردی بسیاری ذکر کردند که در این مقال به برخی از آنها اشاره می شود. ۱.۱ - آرامش و طمأنینهدر اینکه ایمان مایه آرامش آدمی است، آیات و روایاتی فراوان در دست است؛ از جمله: «او است همان که بر دل‌های مؤمنان آرامش را فرو فرستاد....». ۱.۲ - امیدواری«چشم داشتن به رحمت پروردگار، مایه امیدواری و دوری از یأس است». در دانش روز نیز به اثبات رسیده است که اهل ایمان کم‌تر به یأس و افسردگی دچار می‌شوند. ۱.۳ - جلب عنایت الهیخداوند به مؤمنان عنایتی ویژه دارد و دعای آنان را اجابت می‌کند. این حقیقت هم در روایات و هم در آیات قرآن کریم بارها به اشارت و صراحت آمده است. ۱.۴ - رشد و بالندگی معنویپایداری بر ایمان معنویت را در انسان رشد می‌دهد و ایمان را ریشه‌دارتر می‌سازد. تا آنجا که ظرفیت و شایستگی میزبانی ملائک را می‌یابد. ۱.۵ - رحمت ویژه الهیرحمت خداوند همه آفریدگان را می‌پوشاند؛ امّا برای مؤمنان گسترده‌تر و عمیق‌تر است. ۱.۶ - پشتیبانی الهیاز بشارت‌های آشکار الهی آن است که اهل ایمان در حمایت و پشتیبانی الهی‌اند و خداوند آنان را در سختی‌ها و دشواری‌ها یاری می‌دهد. ۱.۷ - شکیبایی و پایداریبه تجربه ثابت شده است و نیز در گفتار بزرگان دین آمده است که میوه ایمان، استواری و پایداری است. ۱.۸ - امان از ترس و اندوهبنابر آیات قرآنی یکی از پیامدهای ایمان آن است که انسان نه بر گذشته خویش اندوه می‌کشد و نه از آینده می‌هراسد. ۱.۹ - عزّتهر چند دریافتن این حقیقت بر بی‌ایمانان دشوار است، امّا عزت و سربلندی راستین از آن خداوند و رسول و مؤمنان است. ۱.۱۰ - غیرت و جوانمردیقرآن کریم درباره اهل ایمان می‌فرماید، آنان کسانی‌اند که به زنا و هرزگی تن نمی‌آلایند. از پاره‌ای روایات نیز بر می‌آید که غیرتمندی و دوری از بی‌بند و باری، از ایمان سرچشمه می‌گیرد. ۱.۱۱ - فضیلت و برتریقرآن کریم درباره مؤمنان می‌فرماید: «آنان که ایمان آورده و کارهای نیک انجام می‌دهند، بهترین انسان‌هایند.» ۱.۱۲ - هدایت و فراستاز نشانه‌های آشکار ایمان، هدایت و فراست است که خداوند ارزانی می‌کند. در روایت آمده است: «از فراست مؤمن بپرهیزید که او به نور خدا می‌نگرد.» افزون بر آنچه گذشت، دیگر نشانه‌ها و پیامدهای ایمان عبارت‌اند از: مسئولیّت پذیری، دل نبستن به دنیا، سلامت جسم و جان، خوش‌بینی به جهان هستی، هدفداری و.... ۲ - دستاوردهای دنیوی و اجتماعی ایماندر آیات و روایات برای ایمان دستاوردهای اجتماعی و دینی بسیاری بیان شده که در اینجا بعضی از آنها را می‌آوریم. ۲.۱ - آرامش اجتماعیایمان، مایه پای بندی انسان به ضوابط اخلاقی و احکام عملی است و مسلمانان از تعدی به حقوق یکدیگر می‌پرهیزند و بدین سان، جامعه اسلامی پیوسته در آرامش و آسایش است. مؤمن در رفتار و کردار و گفتار خویش، می‌کوشد تا به دیگران آسیب نرساند و بر کسی ستم نکند. رفتار او به گونه‌ای است که در برخی روایات آمده است: «مؤمن گویی لجام بر دهان دارد.» نیز در روایتی آمده است: «مسلمان کسی است که مسلمانان از دست و زبانش ایمن‌اند.» ۲.۲ - برکت الهیقرآن آشکارا می‌فرماید: اگر مردم ایمان آورند و پرهیزگاری کنند، برکات آسمان و زمین بر آنان گشوده می‌شود. ۲.۳ - همیاری و همدردیاز وظایف دینی مؤمنان است که به یاری یکدیگر بشتابند و به آنچه در جامعه اسلامی می‌گذرد، حسّاسیّت نشان دهند؛ چنان که در روایتی از پیامبر اسلام (صلی الله علیه وآله) پرداختن به امور مسلمانان، شرط مسلمانی دانسته شده است. همچنین در برخی روایات آمده است که آن مسلمانی بهتر است که نفع او برای مردم بیش‌تر است. [۲۲]
مستدرک الوسائل، ج۲، ص۴۰۳.
[۲۳]
غرر الحکم و درر الکلم، ج۱، ص۳۹۰.
۲.۴ - برادری و محبّتایمان مایه برادری و محبت مؤمنان است. این حقیقت را قرآن آشکار بیان می‌فرماید: «مؤمنان، برادر یکدیگرند». ۲.۵ - خلافت و حکومت الهیاز وعده‌های الهی به مؤمنان، حکومت یافتن در زمین است و شایسته گشتن برای خلافت الهی. ۳ - دستاوردهای اخرویآیات و روایات پرشماری درباره دستاوردهای اخروی ایمان آمده که به بعضی از آنها اشاره می شود. ۳.۱ - آمرزشآیاتی پرشمار از قرآن کریم بیان می‌فرمایند که خداوند گناهان مؤمنان را می‌آمرزد. ۳.۲ - پاداش الهیایمان، انسان را شایسته پاداش الهی می‌کند و او را از نعمت‌های اخروی بهره‌مند می‌سازد. ۳.۳ - جاودانگی در بهشتآرزوی انسان جاودانگی است؛ امّا آن جاودانگی که همراه سعادت و آسایش و راحتی باشد. قرآن کریم بارها فرموده است که ایمان مایه جاودانگی در بهشت است. ۳.۴ - روزیِ نیکوقرآن می‌فرماید: «آنان که ایمان آوردند و هجرت کردند و به راه خدا به جهاد برخاستند و... روزی نیکو از آنِ آنان است.» ۳.۵ - لذّت پیوستهقرآن می‌فرماید: «ای پیامبر ما! به آنان که ایمان آورده و اعمال شایسته انجام داده‌اند، بشارت ده که برایشان باغ‌هایی است که در آنها نهرها جاری است. هر گاه از میوه‌های آن روزی خورند، گویند: پیش از این در دنیا، از چنین میوه‌هایی برخوردار شده بودیم، که این میوه‌ها شبیه به یکدیگرند. و نیز در آنجا همسرانی پاکیزه دارند و در آنجا جاودانه باشند.» ۴ - پانویس
۵ - منبعپژوهشکده تحقیقات اسلامی، کتاب فرهنگ شیعه، ص۳۳-۳۵. رده‌های این صفحه : اخلاق اسلامی | ایمان
|